Wprowadzenie do 1G

Przegląd analogowych systemów komórkowych pierwszej generacji i ich znaczenie historyczne.

Świat przed kieszeniami: Era przedkomórkowa

Przed nadejściem pierwszej generacji sieci mobilnych, idea osobistego, przenośnego telefonu należała do sfery science fiction. Komunikacja w ruchu była luksusem zarezerwowanym dla nielicznych i daleka od bezproblemowego doświadczenia, które znamy dzisiaj. Ta wczesna era była zdominowana przez technologie, które można uznać za prekursorów systemów komórkowych, często określane jako generacja 0G.

Dominującą formą komunikacji mobilnej był radiotelefon, najsłynniejszy w postaci telefonu samochodowego. Systemy te były niezwykle nieporęczne. Wymagały dużej jednostki nadawczo odbiorczej, zwykle instalowanej w bagażniku samochodu, i czerpały znaczną ilość energii bezpośrednio z akumulatora pojazdu. Nie były to telefony, które można było nosić przy sobie. Funkcjonalnie działały bardziej jak potężne radiostacje niż telefony. Użytkownik musiał połączyć się z pojedynczą, centralną anteną o dużej mocy, która obejmowała duży obszar geograficzny, na przykład całe miasto. Takie podejście z jedną anteną oznaczało, że liczba jednoczesnych połączeń była niezwykle ograniczona, często do zaledwie kilkudziesięciu w dużym obszarze metropolitalnym. Ta rzadkość sprawiała, że usługa była niezwykle droga i wiązała się z długimi listami oczekujących na abonament.

Komórkowa Rewolucja: Przełomowa Koncepcja

Fundamentalnym przełomem, który umożliwił masową komunikację mobilną, było wynalezienie koncepcji sieci komórkowej, opracowanej głównie w Bell Labs w Stanach Zjednoczonych. Zamiast próbować pokryć ogromny obszar jednym, potężnym nadajnikiem, idea komórkowa proponowała podzielenie obszaru usługowego na wzór plastra miodu, składającego się z mniejszych regionów, zwanych komórkami.

Każda komórka jest obsługiwana przez własny nadajnik i odbiornik o niskiej mocy, znany jako . Ten inteligentny podział obszaru usługowego pozwolił na ogromne zwiększenie pojemności sieci dzięki technice zwanej ponownym wykorzystaniem częstotliwości. Częstotliwości używane w jednej komórce mogły być ponownie wykorzystane w innej, odległej komórce bez powodowania zakłóceń, ponieważ nadajniki o niskiej mocy ograniczały zasięg sygnału. Oznaczało to, że liczba dostępnych kanałów w mieście mogła zostać wielokrotnie pomnożona, co otworzyło drogę dla publicznego systemu telefonii mobilnej.

Kolejną kluczową innowacją był mechanizm (Handoff lub Handover). Gdy użytkownik z aktywnym połączeniem przemieszczał się z jednej komórki do drugiej, centralny system przełączający sieci płynnie przekazywał połączenie z pierwszej stacji bazowej do następnej, zapewniając, że rozmowa nie została przerwana. Ta zdolność do utrzymania połączenia w ruchu była kluczem do prawdziwej mobilności i cechą definiującą wszystkie kolejne generacje komórkowe.

Rdzeń Technologii 1G: Analog i FDMA

Pierwsza generacja sieci komórkowych była zdefiniowana przez użycie analogowej transmisji radiowej.

Czym jest Transmisja Analogowa?

W systemie analogowym informacja (w tym przypadku ludzki głos) jest reprezentowana przez ciągle zmieniający się sygnał elektryczny. Kształt fali radiowej bezpośrednio naśladuje fale dźwiękowe głosu mówiącego. Można to porównać do płyty winylowej: rowek jest ciągłą, fizyczną reprezentacją fali dźwiękowej. Jest to w ostrym kontraście do systemów cyfrowych (jak płyta CD czy MP3), gdzie dźwięk jest konwertowany na serię dyskretnych liczb (bitów, zer i jedynek). Ta analogowa natura oznaczała, że 1G służyło wyłącznie do rozmów głosowych; usługi takie jak wiadomości tekstowe czy dostęp do internetu nie były możliwe.

Wielodostęp z Podziałem Częstotliwości (FDMA)

Aby umożliwić wielu użytkownikom jednoczesne prowadzenie rozmów w jednej komórce, systemy 1G używały metody dostępu do kanału zwanej . Koncepcja ta jest bardzo podobna do działania tradycyjnego radia. Całkowity blok częstotliwości radiowych przydzielony operatorowi jest krojony na wiele wąskich kanałów. Kiedy użytkownik inicjuje połączenie, sieć przydziela mu dedykowaną parę kanałów częstotliwościowych, jeden do nadawania głosu (uplink) i jeden do odbierania głosu drugiej osoby (downlink). Ta para kanałów jest zarezerwowana dla tego użytkownika przez cały czas trwania rozmowy. To jak dostrojenie radia samochodowego do konkretnej stacji; ta stacja używa unikalnej częstotliwości i żadna inna stacja nie może jej używać w tym samym obszarze. W 1G każda rozmowa telefoniczna otrzymywała swoją prywatną "stację radiową".

To użycie oddzielnych częstotliwości dla wysyłania i odbierania jest znane jako dupleks z podziałem częstotliwości (FDD), co pozwala na komunikację w trybie pełnego dupleksu, co oznacza, że obie strony mogą mówić i słuchać w tym samym czasie, tak jak w zwykłym telefonie.

Doświadczenie Użytkownika: Cegły, Baterie i Podsłuchiwacze

Korzystanie z telefonu 1G było rewolucyjnym, ale często frustrującym doświadczeniem.

Telefon "Cegła": Pierwszy komercyjnie dostępny przenośny telefon komórkowy, Motorola DynaTAC 8000X, nie bez powodu zyskał przydomek "cegła". Był duży, ciężki i oferował tylko około 30 minut rozmowy po 10 godzinach ładowania.
Słaba Jakość Głosu: Jako system analogowy, 1G był podatny na szumy, zakłócenia i trzaski. Jakość połączenia mogła się drastycznie różnić w zależności od lokalizacji i warunków atmosferycznych, a zrywane połączenia były częste.
Brak Bezpieczeństwa: To była największa wada 1G. Ponieważ transmisja była prostym sygnałem radiowym analogowym, każdy, kto posiadał łatwo dostępny skaner radiowy, mógł bez problemu podsłuchiwać rozmowy. Ten brak szyfrowania sprawiał, że system był całkowicie niezabezpieczony dla jakiejkolwiek wrażliwej komunikacji.
Brak Usług Danych: Sieci 1G zostały zaprojektowane w jednym celu: do prowadzenia rozmów głosowych. Funkcje, które dziś uważamy za oczywiste, takie jak wiadomości tekstowe SMS, wiadomości MMS czy dostęp do internetu, były technologicznie niemożliwe w tych systemach analogowych.

Świat Niekompatybilnych Systemów

Głównym wyzwaniem ery 1G był całkowity brak jednego, globalnego standardu. Różne kraje i regiony rozwijały i wdrażały własne, niekompatybilne systemy analogowe. Oznaczało to, że telefon zakupiony w jednym kraju nie działał w innym. Nie istniało pojęcie roamingu międzynarodowego.

Najważniejsze standardy 1G to:

: Był to dominujący standard w Ameryce Północnej, po raz pierwszy uruchomiony w Chicago w 1983 roku przez Ameritech. Używano go również w Ameryce Południowej i Australii.
: Była to pochodna AMPS, szeroko stosowana w Wielkiej Brytanii przez operatorów takich jak Vodafone i Cellnet, a także w innych częściach Europy i Azji.
: Opracowany przez kraje nordyckie, NMT był pionierskim systemem używanym w Skandynawii, części Europy Wschodniej i Rosji. Pierwsza sieć komórkowa w Polsce, Centertel, uruchomiona w 1992 roku, działała właśnie w systemie NMT 450. Był on innowacyjny jak na swoje czasy, wprowadzając funkcje takie jak automatyczne przełączanie i, w ograniczonym zakresie, roaming międzynarodowy między krajami NMT.

Ten fragmentaryczny krajobraz był głównym motorem rozwoju zunifikowanego standardu cyfrowego w drugiej generacji, który ostatecznie stał się standardem GSM.

Trwałe Dziedzictwo Pierwszej Generacji

Pomimo wielu wad, pierwsza generacja sieci komórkowych była monumentalnym osiągnięciem. Przekształciła koncepcję telefonii mobilnej z niszowej, drogiej usługi dla pojazdów w technologię dostępną dla szerokiej publiczności. Udowodniła komercyjną opłacalność koncepcji komórkowej i stworzyła popyt konsumencki, który napędzał dziesięciolecia innowacji.

Ograniczenia 1G bezpośrednio wskazały drogę naprzód. Potrzeba lepszego bezpieczeństwa, większej pojemności do obsługi większej liczby użytkowników, poprawy jakości głosu oraz chęć posiadania usług danych były głównymi motywacjami dla "cyfrowej rewolucji" 2G. W gruncie rzeczy, 1G szło, aby wszystkie kolejne generacje technologii mobilnej mogły biegać. Był to kluczowy, innowacyjny pierwszy krok, który skierował świat na ścieżkę do połączonego, mobilnego społeczeństwa, w którym dziś żyjemy.